W Polsce, jak i w innych krajach o umiarkowanym poziomie zamożności, finansowanie edukacji odbywa się zarówno z budżetu państwa, jak i z wkładu finansowego rodziców. Wydatki te pokrywają koszty infrastruktury, wynagrodzeń nauczycieli, materiałów dydaktycznych, a także różne opłaty, które obciążają rodziców i studentów. Jak dużo musimy zainwestować, aby zapewnić naszemu dziecku pełną edukację od początku do końca? Czy warto wybierać szkoły z czołówki rankingów, czy raczej ich unikać?
Gdy zdecydujemy się na edukację naszego dziecka w szkołach publicznych, możemy liczyć na znaczną redukcję kosztów – nie ma czesnego. Finansowanie szkoły odbywa się poprzez podatki. Dane Komisji Europejskiej wskazują, że podatki stanowią 87% wydatków na edukację podstawową i średnią oraz 79% w przypadku szkół wyższych. Wybór lepszej szkoły dla naszego dziecka (lub wybór dokonany przez samego ucznia) teoretycznie oznacza lepsze wykorzystanie tych środków.
Spis treści:
Koszty podstawowego wykształcenia
Koszty podstawowego wykształcenia w Polsce mogą być znaczne, mimo że edukacja jest formalnie bezpłatna. Analiza kosztów edukacji w Polsce ujawnia, że choć przedszkola publiczne zazwyczaj nie generują dodatkowych opłat, prywatne przedszkola mogą kosztować rodziców co najmniej 10 000 zł rocznie, często oferując w tej cenie naukę języka obcego, najczęściej angielskiego.
W szkole podstawowej, mimo braku czesnego, pojawiają się inne wydatki, szczególnie na korepetycje. Te dodatkowe koszty zazwyczaj zaczynają się od 4. klasy, kiedy to kończy się edukacja wczesnoszkolna i rozpoczyna nauka konkretnych przedmiotów. Koszt godziny korepetycji waha się od 40 zł do 100 zł, zależnie od miasta i kwalifikacji nauczyciela. Po pandemii zyskały na popularności korepetycje online, które są średnio o 10% droższe niż tradycyjne.
Przy założeniu korzystania z usług korepetytora od 4. do 8. klasy, przez jedną godzinę tygodniowo, i uwzględniając przerwy wakacyjne i świąteczne, całkowity koszt korepetycji przez cztery lata szacuje się na 9600 zł do 12 800 zł. To pokazuje, że nawet w systemie edukacji, który jest nominalnie bezpłatny, istnieją znaczące ukryte koszty, które rodzice muszą pokryć, aby zapewnić swoim dzieciom pełne wykształcenie.
Koszty edukacji w liceum, technikum i szkole zawodowej
Koszty edukacji w liceum, technikum i szkole zawodowej mogą być wyższe niż w szkole podstawowej, głównie ze względu na przygotowania do egzaminu maturalnego. Wielu rodziców i uczniów traktuje maturę jako jeden z najważniejszych egzaminów w życiu, co generuje dodatkowe potrzeby przygotowawcze. Warto zauważyć, że licea i technika, ze względu na nacisk na zdawalność matur, mogą być droższe w utrzymaniu niż szkoły zawodowe, które koncentrują się na nauce konkretnego zawodu.
Po ukończeniu szkoły podstawowej i wyborze liceum lub technikum, rodzice mogą spodziewać się wyższych kosztów. Przewiduje się, że zamiast jednej godziny korepetycji tygodniowo, potrzebne będą dwie godziny, niezależnie od tego, czy będą one podzielone na dwa przedmioty, czy skupione na jednym. To założenie wydaje się bezpieczne, biorąc pod uwagę wymagania programowe i różny poziom zaangażowania uczniów w naukę.
Edukacja w szkole średniej jest znacznie bardziej wymagająca niż w szkole podstawowej. Ilość materiału do nauki jest większa, testy są trudniejsze i częstsze, a do tego dochodzi presja związana z przygotowaniami do matury. Program nauczania jest bardziej skomplikowany, a system oceniania surowszy.
Zakładając korzystanie z usług korepetytora przez dwie godziny tygodniowo, przy cenie pakietu dwugodzinnego wahającej się od 80 zł do 160 zł, całkowite wydatki mogą wynieść od 12 800 zł do 25 600 zł. Należy pamiętać, że są to koszty związane wyłącznie z publicznymi placówkami edukacyjnymi, które teoretycznie są bezpłatne.
Koszty studiów w Polsce
Studia to okres dorosłości, który często wiąże się z nowymi wydatkami. Decyzja o finansowym wsparciu dzieci w czasie studiów różni się w zależności od rodziców. Niektórzy wspierają swoje dzieci przez cały okres studiów, inni tylko przez pewien czas, a jeszcze inni wcale, ponieważ studenci, będąc już dorośli, teoretycznie mogą samodzielnie zarabiać na swoje utrzymanie. Pracując na pół etatu, co daje około 84 godzin pracy miesięcznie, student może zarobić do 2000 zł, co w przypadku studiów państwowych często wystarcza na pokrycie własnych potrzeb.
Wiele rodzin jednak decyduje się na wsparcie swoich dzieci przez pierwsze 2-3 lata studiów, do momentu ich pełnego usamodzielnienia się. Wsparcie to może obejmować nie tylko korepetycje, ale również wynajem pokoju czy mieszkania, szczególnie jeśli uczelnia nie znajduje się w miejscu zamieszkania studenta.
Zakładając, że rodzice w czasie studiów wspierają swoje dziecko tylko w zakresie jednej godziny korepetycji tygodniowo, dodatkowy koszt wynosi prawie 10 000 zł. Sumując to z wydatkami na przedszkole, szkołę podstawową i średnią, minimalny koszt edukacji jednego dziecka w publicznych placówkach edukacyjnych wynosi około 60 000 zł. To przy założeniu minimalnych potrzeb korepetycyjnych i braku dodatkowych wydatków, takich jak składki na komitet rodzicielski, ubezpieczenie, wycieczki czy zielone szkoły. Wliczając te dodatkowe koszty, suma może zbliżyć się do 100 000 zł.
Oczywiście, są dzieci, które nie potrzebują korepetycji i dla których nauka jest przyjemnością na każdym etapie edukacji. Jednak jest to stosunkowo rzadka sytuacja. Większość dzieci na którymś etapie edukacji napotyka trudności z konkretnym przedmiotem. Nawet jeśli nie, mogą pojawić się inne zainteresowania, takie jak nauka języka obcego, którą dziecko chce doskonalić. Możliwości i scenariusze są różne.
Wpływ kosztów korepetycji i prywatnych lekcji na całkowity koszt edukacji
Korepetycje stanowią znaczący element dodatkowych kosztów edukacji w Polsce, wpływając na ogólny wydatek rodziców na edukację swoich dzieci na różnych etapach ich rozwoju akademickiego. Już od szkoły podstawowej, szczególnie od 4. klasy, kiedy zaczyna się nauka konkretnych przedmiotów, rodzice często decydują się na dodatkowe wsparcie w postaci korepetycji. Koszt godziny takich zajęć waha się od 40 zł do 100 zł, co w skali roku może znacząco obciążyć budżet rodziny.
W szkole średniej, ze względu na zwiększone wymagania programowe i presję związaną z przygotowaniami do egzaminu maturalnego, zapotrzebowanie na korepetycje wzrasta. Rodzice mogą potrzebować nawet dwóch godzin korepetycji tygodniowo dla swojego dziecka, co podwaja wydatki w porównaniu do szkoły podstawowej. Całkowite wydatki na korepetycje w szkole średniej mogą wynieść od 12 800 zł do 25 600 zł.
Na etapie studiów, chociaż studenci są już dorośli i często pracują, niektórzy rodzice nadal decydują się wspierać ich finansowo, w tym również na korepetycje. Zakładając jedną godzinę korepetycji tygodniowo, dodatkowy koszt na tym etapie edukacji wynosi prawie 10 000 zł.
Podsumowując, korepetycje mogą znacząco zwiększyć ogólny koszt edukacji w publicznych placówkach edukacyjnych w Polsce. Przy założeniu minimalnych potrzeb korepetycyjnych i braku innych dodatkowych wydatków, koszt edukacji jednego dziecka może wynieść około 60 000 zł. Wliczając inne dodatkowe koszty, takie jak składki na komitet rodzicielski, ubezpieczenie, wycieczki czy zielone szkoły, suma ta może zbliżyć się do 100 000 zł. Korepetycje, choć są dodatkowym wydatkiem, często są postrzegane jako niezbędna inwestycja w edukację i rozwój dziecka.